یادداشت
برند ملی نامعتبر مهم ترین مانع صادرات فناوری
یک عضو اتاق تجاری تهران در یادداشتی با اشاره به اهمیت صادرات خدمات فنی مهندسی که در نتیجه داشتن برند ملی حاصل می شود، هشدار داد که باید فکری به حال بازسازی برند ملی ایران و بازیابی اعتبار از دست رفته تولیدکننده و صادر کننده کرد.
به گزارش تولیدو به نقل از ایسنا، در یادداشت نسیم توکل آمده است: در چند سال گذشته، موضوع صادرات خدمات فنی مهندسی به شکل گسترده مورد بررسی و تبادل نظر قرار می گیرد. هر چند رشد این مسئله به سبب وجود تحریم ها و نامناسب بودن وضعیت اقتصادی هر سال عقب نشینی کرده است؛ با این وجود، همیشه از صادرات خدمات فنی مهندسی به خاطر وجود پارامترهایی همچون ارزش پایین پول ملی، دستمزد کارگران و قیمت پایین تمام شده نهایی بعنوان راهکاری برای ارز آوری و بهبود وضعیت گروه های تولیدی و در مجموع افزایش نرخ صادرات کشور یاد می شود.
صادرات خدمات فنی مهندسی
خدمات فنی مهندسی و همین طور پیمانکاری فناوری در صنایع مختلف شرایط متفاوتی دارد. با این وجود، موضوع مورد بحث این یادداشت خدمات صنعت آی تی، آی تی سی و صنعت مخابرات ایران را در بر می گیرد.
صرفنظر از دیگر مشکلات و مسائل موجود، دو چالش بزرگ در این عرصه وجود دارد که بطور خاص مورد توجه فعالان بوده و از جانب بسیاری صادرکنندگان و فعالان بخش خصوصی مطرح گردیده است. یک بخش این مسئله متوجه تولیدکننده یا صادرکننده بخش خصوصی و سوی دیگر آن متوجه وضعیت حاکمیتی کشور است.
آنطور که به نظر می آید، بخش ابتدایی با شرایط راحت تری قابل رفع شدن باشد اما در چالش دوم یک برنامه ریزی طولانی مدت نیاز دارد و به میزان زیادی با شرایطی که مجلس و دولت آینده به وجود می آورد مرتبط می باشد. با این همه، چالش اول در صادرات خدمات فنی مهندسی، دانش دست دوم است.
این مساله را می توان به این شکل تعریف کرد که در 10 سال قبل بصورت تجربی دریافته و می بینیم که فارغ التحصیلان حتی دانشگاه های برتر و تراز اول کشور وقتی وارد صنعت می شوند نسبت به هم قطاران 20 سال قبل خود از نظر سطح دانش و مهارت آموزی ضعف شدیدی دارند. از همه مهم تر این که تخصص به سمت مهارت آموزی نرفته و دانش فعلی مربوط به دورانی است که اساتید دانشگاه در آن دوران مشغول پژوهش، ارائه مقالات به روز در منابع معتبر و سفرهای علمی برای فراگیری و دریافت دانش روز بوده اند.
وضعیت مبهم دانشگاه و تولید دانش
متأسفانه در وضعیت فعلی، علاقه بیشتر دانشگاهیان ما چه در دانشگاه های برتر و چه در دیگر گروه های آموزشی از نظر برنامه های متنوع آموزشی، مشاوره علمی، سر فصل های درسی جدید و میل به انجام کار تحقیقاتی علمی و تولید دانش در پایین ترین اندازه خود قرار دارد. ما سال هاست که تولیدکننده دانش نیستیم و از همه مهم تر دانش فعلی که در ایران وجود دارد، مطابق علوم فنی و تکنولوژی روز نیست. از ین جهت، هنگامی که این دانش برای تبدیل به خدمات، فناوری و در نهایت صادرات به چرخه تولید وارد می شود فاقد ارکان اجرائی لازم دیده می شود.
بعنوان نمونه، هنگامی که در نمایشگاه های بین المللی شرکت می نماییم و نیاز مخاطبان و دسته مصرف کنندگان محصولات فناورانه و مهندسی را مورد سنجش قرار می دهیم، در می یابیم که چالش دانش دسته دوم سبب عقب ماندگی ما از قافله جهانی شده است. به این منظور برای به روز شدن دانش و قرار گرفتن در راه تحولات و تولید جهانی باید سرمایه گذاری فراوانی در مهارت آموزی، تخصص مجدد و تربیت تیم ها صورت گیرد.
پیش تر، شرکتها بوسیله همکاریهای بین المللی با شرکای خارجی اهتمام می کردند ماموریت ها و دوره های آموزشی برای تربیت تیم های خود برگزار کنند اما از زمان بازگشت تحریم های بین المللی این مساله نیز از بین رفت. آموزش ضمن خدمت در حقیقت هم در تخصص گرایی، مهارت آموزی و به روز شدن نخبگان و متخصصان داخلی تأثیر فراوان داشت و هم سبب افزایش سرعت شرکتها و گروه های فنی مهندسی ایرانی در همراهی با مخاطبان و تامین نیاز بازارهای جهانی می شد.
تصویر برند ملی و اعتبار جهانی
چالش مهم دیگری که در راه صادرات خدمات فنی و مهندسی وجود دارد، تصویر و برند ملی است. متأسفانه تصویر ایران از نظر فرهنگی و ساختار برند ملی افت بسیار زیادی را شاهد بوده است و هیچ تلاشی برای ارتقا یا بهبود آن نیز صورت نگرفته است؛ انگار دغدغه ای وجود ندارد.
در حقیقت، نه فقط تلاش نشده بلکه در مقابل بسیاری کشورها که با سیاست های داخلی و بین المللی فعلی مخالف هستند و همه کار برای از بین بردن جایگاه تجاری و اعتبار ملی برند ایران انجام داده اند نیز سکوت شده است؛ به شکلی که بسیاری افراد و کشورهای جهان باور و شناخت منفی از ایران در ذهن دارند؛ بطوریکه بازرگانان، تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی باید زمان بسیار زیادی را برای تغییر باورها و شناسایی توانایی ایرانیان در زمینه های فنی مهندسی صرف کنند؛ آن هم با نتیجه ای نامعلوم، صرف وقت و هزینه فراوان برای فعالیت در زمینه ای که تخصص آنرا دارند.
می توان اظهار داشت که گروه های تولیدی و تجاری بین المللی صرفنظر از موضوع تحریم و تنبیه های در پی آن نگرانی عمیقی از فعالیت با ایران دارند و به این منظور صادرکنندگان ایرانی در سالهای قبل تلاش نموده اند با ثبت شرکت در کشورهای سوم خدمات فنی مهندسی خودرا صادرات مجدد کنند. در این حالت هیچ عایدی و افتخاری نصیب ایران نمی گردد و کشورهای میزبان تلاش بازرگانان و صادرکنندگان ایرانی را به نام خود ثبت می کنند.
نباید از یاد برد که استفاده از خدمات کشورهای سوم هم در سالهای قبل بسیار دشوار شده است و آنان نیز از ترس تنبیه های مالی و همکاری با شرکت های ایالات متحده دست از همکاری با فعالان بخش خصوصی ایران نیز کشیده اند. به نظر می آید، حاکمیت ایران انگار این مساله را درک نکرده و چالش های آنرا لمس نکرده یا درگیر آن نبوده است. اگر بخواهیم بحث فروش نفت را که در اختیار دولت می باشد بررسی نماییم، می بینیم که با چالش های بیشماری در فروش و تجارت روبه رو بوده است. در نظر بگیریم که فروش نفت نیازی به برند ملی ندارد و به این علت که کالای اساسی و مورد نیاز کشورهاست، دولت ها آنرا به هر روشی از هر کشوری تامین می کنند و فقط به رفع نیاز خود می اندیشند.
سخن پایانی
بدین سبب وجود این رویه ها و تصویر ملی که تولید شده بسیار منفی است و لطمه های فراوانی تا حالا و در آینده ایجاد خواهد کرد؛ در صورتیکه برای بهبود، تغییر یا ارتقای آن در ایران هیچ کاری صورت نگرفته است. نه سفارتخانه ها و اتاق های مشترک و... کاری صورت داده اند و نه اساساً برنامه و بودجه ای برای این مساله تخصیص داده شده تا فکری به حال برند ملی این کشور شود. این مساله به آسانی قابل رفع نخواهد بود و به وجود آوردن رقابت پذیری و مزیت در این عرصه آسان نیست.
چنان که می بینیم کشور همسایه ما ترکیه در سالهای اخیر هزینه زیادی برای بازسازی برند ملی خود صورت داد و از همین برنامه نیز توانست سرمایه های بسیاری را از ایران جذب نماید و مهاجرت فراوانی از نخبگان و متخصصان تا شهروندان عادی را برای خود ایجاد کرد.
در پایان، تا زمان باقی است و آخرین پنجره های امکان و فرصت از دست نرفته باید فکری به حال بازسازی برند ملی ایران و بازیابی اعتبار از دست رفته تولیدکننده و صادر کننده بکنیم و آن گاه از صادرات محصولات فوق پیشرفته، پیشرفته و فناورانه سخن بگوییم و انتظار داشته باشیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب