یادداشت
تایرسازان داخلی رو به نسیه فروشی آورده اند
به گزارش تولیدو، یک پژوهشگر موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی در یادداشتی ضمن اشاره به چالشهای فراروی صنعت تایر در داخل، پیشنهاداتی در جهت برون رفت از این موانع و مشکلات عرضه داد.
به گزارش تولیدو به نقل از ایسنا، در یادداشت میثم فخاریان آمده است: صنعت تایر به لحاظ نقش آن در بخش حمل و نقل کشور، یک محصول استراتژیک بشمار می رود که هرگونه کمبود در عرضه آن، تبعات اقتصادی و اجتماعی را به دنبال خواهد داشت. در خلال دهه های گذشته و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، پیشرفتهای بسیاری در عرصه تایرسازی کشور حاصل شد؛ تا جایی که بنابر گزارشات موجود و مطالعات انجام شده، هم اکنون بیشتر از ۱۰ کارخانه تایرسازی در کشور فعال است. یکی از نقاط قوت کشور در حوزه تایر، برخورداری از منابع غنی نفتی است، چونکه پایه مواد اولیه لاستیک از مشتقات نفتی تأمین می شود و این مورد سبب شده تا از ظرفیتهای بالقوهای در این صنعت برخوردار شویم. البته صرفاً تکیه بر برخورداری از منابع نفتی، ضامن پیشرفت و توسعه صنعت مذکور نیست، چونکه در کنار این استعداد و ظرفیت ها، پیشرفت در فناوری تولید تایر هم ضرورتی است که یقینا در فقدان و خلاء آن، امکان تولید انواع تایر محال ممکن خواهد بود. در عرصه تایر نیز، همچون خیلی از بخشها و صنایع کشور شاهد توسعه و پیشرفت بوده ایم، اما سرعت و شتاب این پیشرفت تاحد مطلوب فاصله دارد.
تولید تایرهای سواری در کشور در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ به ۳.۹ میلیون حلقه افزوده شد و از ۲۱.۴ میلیون حلقه به ۲۵.۳ میلیون حلقه رسید. طی همین مدت واردات این گروه از تایر هم ۱.۴ میلیون حلقه افزوده شد و از ۳.۵ میلیون حلقه به ۴.۹ حلقه رسید. در مجموع نزدیک به ۵ میلیون حلقه تایر در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ تایر سواری بیشتری وارد بازار شد. از طرفی ابلاغیه ممنوعیت صادرات تایر از سال ۱۳۹۷ تا شهریور ۱۴۰۰ هم به انباشت بیشتر تایر دامن زده است. شواهد نشان می دهند که بازار کشش این تعداد تایر را نداشته و با مازاد بر نیاز روبرو شده است. طبق بررسی های به عمل آمده، هم اکنون نزدیک به ۳ میلیون حلقه تایر مازاد بر نیاز به علت برهم خوردن تعادل بازار در مراکز عرضه انباشت شده است. این مورد هرچند به نفع مصرفکنندگان است، اما کارخانه های تولید تایر با حداقل سود و حتی گاهی اوقات بدون سود مبادرت به فروش تایرها می کنند تا به سرمایه اولیه برسند. با تداوم این رویه شاهد حضور گمرنگ توزیع کنندگان تایر را در بازار هستیم و همینطور کارخانه ها هم آغاز به نسیه فروشی کرده اند. نسیه فروشی منجر به کاهش نقدینگی در اختیار کارخانه ها شده و در نتیجه، خریدهایشان را گرفتار اشکال کرده است، بنابراین شاهد افزایش نیاز تولیدکنندگان به وام و تسهیلات هم هستیم؛ ازاین رو تداوم این مسئله در بلندمدت منجر به کاهش تولید کارخانه ها خواهد شد.
تولیدکنندگان تایرهای سواری حالا روی لبه تیغ حرکت می کنند. ابلاغیه رفع موانع صادراتی با عنایت به تصویب شورایعالی صادرات در مورد آزاد شدن صادرات تایر در تاریخ ۱۵ شهریور ۱۴۰۰ به بهبود کمی و کیفی تولید تایر کمک شایانی نکرده است. از طرفی این صنعت با چالش های بزرگی به خصوص در سالهای اخیر به واسطه شرایط اقتصادی و تحریم های بین المللی در راه تولید مواجه بوده است. آنگونه که گزارش های شرکتهای این صنعت نشان می دهد، تولیدکننده های تایر به شدت به تحریم حساس هستند، چونکه از نظر تکنولوژی ۱۰۰ درصد، از نظر ماشین آلات ۸۵ درصد و از نظر مواداولیه حدود ۵۰ درصد وابستگی خارجی دارد؛ ازاین رو شرایط تحریمی وضعیت این صنعت را تحت تأثیر قرار می دهد و برای ادامه حیات چاره ای جز اتکا به ظرفیت های داخل متصور نیست.
رشد و توسعه صنعت تایر سواری و حتی بقای آن امروزه با چالشهای گوناگونی روبه روست. از این رو شناخت این چالشها، شناخت عوامل موثر بر توسعه و یا محدودتر شدن این چالشها، شناخت راهبردهای اساسی به منظور آمادگی برای جهان آینده، حفظ و توسعه روند رشد صنعت تایر سواری کشور، رقابت پذیری موثر در بازارهای داخلی و منطقه ای با رقبای جهانی و تفوق بر چالشهای موجود و چالشهای فراروی این صنعت، مبحث این بررسی است. برخی موانع و چالشها به شرح زیر است:
۱. نوسانات قیمت نفت و تأثیر آن بر روی قیمت محصولات پتروشیمی و مواد اولیه تایر: از آنجاییکه نوسانات قیمت نفت بر روی قیمت محصولات پتروشیمی تاثیرگذار است، این مورد بر روی قیمت محصولات پتروشیمی که از مواد اولیه تایر است تاثیرگذار است.
۲. اثرگذاری تحریمها و وابستگی شدید صنعت تایر سواری به فناوری، ماشین آلات و مواد اولیه به خارج: مساله تحریمها هم برای این صنعت مهم تلقی می شود.
۳. افزایش قیمت مواد اولیه تایر در اثر تورم و نوسانات قیمت ارز: ۵۰ درصد از مواد اولیه صنعت تایر نظیر کائوچوی طبیعی، بعضی از مواد گروه کائوچوی مصنوعی و برخی از مواد شیمیایی و سیم (استیل کورد) وابستگی خارجی دارد. همینطور بیشتر از ۶۰ درصد مواد اصلی تولید تایر را مشتقات نفتی تشکیل می دهد و این امر سبب تأثیر زیاد قیمت نفت در بهای تمام شده تایر می شود. طبق آمارها نرخ خرید هر تن کائوچوی مصنوعی به صورت میانگین در سال ۱۳۹۹ به میزان ۲۰.۱ میلیون تومان بوده که در سه ماه اول سال ۱۴۰۰ به ۴۴.۶ میلیون تومان رسیده و نشان از رشد ۱۲۰ درصدی قیمت این محصول دارد. نرخ خرید کائوچوی طبیعی هم در این زمان رشد بسیار بالایی را تجربه کرده است. قیمت دوده هم با ۹۱ درصد رشد از ۱۱.۹ به ۲۲.۷ میلیون تومان به ازای هر تن طی این بازه زمانی رسیده است. قیمت نخ هم طی این مدت ۴۶ درصد رشد داشته است. به صورت کلی می توان گفت میانگین نرخ خرید مواد اولیه در سه ماهه اول سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ به میزان ۷۱ درصد افزایش داشته که این مورد تأثیر مستقیم در میانگین نرخ مصرفی مواد اولیه توسط شرکت ها و افزایش قیمت تایر دارد.
۴. تأثیر محدود ابلاغیه مجوز صادراتی: با عنایت به ابلاغیه شماره ۵۸۲۳/۱۴۰۰ مورخ ۱۴۰۰.۰۶.۱۴ در نهایت برپایه تصویب شورایعالی صادرات، شرکتهای تولیدکننده تایر مجاز هستند ۱۰ درصد تایر سواری تولیدی و همینطور ۳۰ درصد تایرهای کشاورزی، راهسازی و صنعتی تولیدی خویش را صادر کنند. بررسی ها نشان می دهد با صدور این ابلاغیه به علت شفاف، جامع و کامل نبودن آن، وضعیت صادرات رو به بهبود نرفت. در انتهای سال ۱۴۰۰شاهد زیانده شدن ۱۷ درصدی برخی تایرسازان بودیم و در این بین فقط برخی از تایرسازان (مثلا کویر تایر) توانستند بخش کوچکی از تایرها را صادر کنند. همینطور تولید تایر سواری در ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۹ کاهش پنج درصدی داشته است.
۵. تولید مازاد بر نیاز بازار، انباشت تایرهای وارداتی از سنوات قبل و نبود تقاضای مناسب: بر اساس آمار گزارش شده از انجمن صنفی صنعت تایر واردات تایر گروه سواری در سال ۱۳۹۹ در حدود ۴۱.۲۴۰ تن بوده که با عنایت به واردات ۳۱.۶۸۴ تن در سال ۱۳۹۸، بیشتر از ۳۰ درصد رشد داشته و بیشتر از رشد تولید داخل بوده است. همینطور بر مبنای آمار انجمن صنفی صنعت تایر، میزان تولید تایرهای داخلی سواری در سال ۱۳۹۹ در حدود ۲۲ میلیون حلقه بوده که بیشتر از نیاز داخلی است؛ بنابراین مازاد تولید و واردات بی رویه تایر محدودیت های این صنعت را دو چندان کرده است.
۶. قیمتگذاری دستوری انواع تایر: یک عامل اثرگذار دیگر بر عدم سودآوری تایرسازان در انتهای سال ۱۴۰۰، بحث آزاد نبودن قیمتها است. قیمتها توسط سازمان حمایت تعیین می شود. هرچند محرک افزایش قیمت تایر افزایش نرخ دلار، بالا رفتن قیمت کامودیتیها در بازارهای جهانی و قیمت نفت می باشد اما با بررسی روند نرخهای صنعت به خصوص نرخ مواد اولیه تولید تایر مشخص شد که تغییر نرخها معمولاً با تاخیر اتفاق می افتد که بررسیها نشان داد این امر منجر به زیانده شدن ۱۷ درصدی تایرسازان در انتهای سال ۱۴۰۰ شده است.
۷. عدم اجرای برنامه های توسعهای در جهت افزایش ظرفیتهای رقابتی در کارخانه های تایرسازی: به دلیل مشکلات تحریم و افزایش نرخ ارز امکان خرید ماشین آلات جدید یا نصب تجهیزات جدید برای کارخانه های تایرسازی به مراتب نسبت به سالهای قبل سخت تر شده است و بنابراین خیلی از کارخانه های تایرسازی توان تولید محصولات متنوع و جدید متناسب با نیاز خودرو های جدید را ندارند.
۸. عدم بهره گیری تولیدکنندگان تایر از جدید ترین استانداردهای روز تایر: وجود استانداردهای سختگیرانه برای صادرات تایر همچون استانداردهای اروپایی معروف به E-MARK و SWR در زمینه کنترل صدای تایر، مصرف سوخت و ترمزگیری بهتر در جاده خیس سبب شده است تولیدکنندگان تایر جهت صادرات به بازارهای اروپایی با چالش مواجه باشند.
با توجه به چالشهای ذکر شده در بالا، پیشنهادات زیر در جهت برون رفت از این موانع و مشکلات قابل بیان است:
بهره گیری از استانداردهای روز در حوزه تولید
با توجه به ابلاغیه شماره ۵۸۲۳/۱۴۰۰ مورخ ۱۴۰۰.۰۶.۱۴ در نهایت برپایه تصویب شورایعالی صادرات، شرکتهای تولیدکننده تایر مجاز هستند ۱۰ درصد تایر سواری تولیدی و همینطور ۳۰ درصد تایرهای کشاورزی، راهسازی و صنعتی تولیدی خویش را صادر کنند؛ ازاین رو در این راستا، تولیدکنندگان تایر در داخل کشور باید با بهره گیری از جدید ترین تکنولوژیهای روز، سطح کیفی تولیدات داخلی را بالا برند تا با دریافت تائیدیه E-MARK و SWR راه را برای ورود به بازارهای اروپایی هموار سازند.
نوسازی تجهیزات و ماشین آلات خطوط تولید
دولت می تواند با استفاده از ابزارهای اقتصادی نوسازی تجهیزات و ماشین آلات را با تاکید بر توان داخلی در دستور کار قرار دهد.
اجرای برنامه های توسعه کوتاه مدت و بلندمدت جهت افزایش ظرفیت کارخانه ها
می توان با اجرای طرحهای توسعه ای کوتاه مدت و میان مدت، ضمن افزایش تنوع محصولات و ارتقای سطح کیفی آنها، به ظرفیت کارخانه ها به منظور تأمین تایر مورد نیاز تمامی انواع خودرو شامل باری، اتوبوسی و شاسی بلند و در اندازه های مختلف اضافه کرد. تأمین ارز لازم جهت اجرای طرحهای توسعه ای کوتاه مدت و میان مدت از راه اعطای تسهیلات بلندمدت ارزی جهت تأمین مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات یا نوسازی و یا واردات تجهیزات و ماشین آلات خطوط تولید می تواند مدنظر قرار گیرد.
جلوگیری از واردات تایرهای بی کیفیت
ایران بدون آنکه از مزایای پیوستن به سازمان تجارت جهانی بهره مند شود با تعرفه های غیر موثر، بازار خوبی برای واردات کالاهای خارجی شده است. تایرسازان داخل تنها از محصولات صاحب برند دنیا ضربه نمی خورند بلکه دشمن بزرگ آنها کالاهای چینی ارزان و گاها کم کیفیت است. شکی نیست که تولیدکنندگان باید کیفیت خویش را مدام بالا برند تا از غول های تایرسازی جهان جا نمانند، اما هنگام روبه رو شدن با دامپینگ دیگر نمی توان با بهبود کیفیت یا کاهش قیمت به جنگ واردات رفت؛ بنابراین باید دو اقدام صورت گیرد: ۱- برای واردات تایرهای چینی، افزایش تعرفه ها (مثلا تا ۸۰ درصد) یا تعرفه های حفاظتـی۱ یا تلفیقی از هر دو ابزار را به کار گرفت. ۲- از واردات تایرهای دارای تولید داخل که با کمبود عرضه مواجه نمی باشند جلوگیری به عمل آید.
ارزیابی مجدد قیمت تایر و پیشگیری از زیانده شدن کارخانه ها
از ۱۰۰ قلم ماده اولیه استفاده در تولید تایر، ۳۰ درصد آنها به صورت وارداتی تهیه می شود و همینطور در چند ماه گذشته علاوه بر بالارفتن قیمت مواد اولیه در بازارهای جهانی که متاثر از نرخ ارز هم بوده است، این مورد به هزینه تایرسازان هم اضافه شده است. همینطور ۷۰ درصد مواد اولیه مورد استفاده در ساخت تایر در کشور تولید می شود و اغلب این مواد اولیه داخلی از راه بورس کالا خریداری می شوند که قیمتشان به صورت شناور تعیین می شود. بنابراین نمی توان قیمت مواد به کار رفته در زنجیره تولید تایر را متغیر و برپایه نرخ ارز و تورم تعیین کرد و در پایان زنجیره تولید، قیمت تایر را به صورت دستوری متوقف کرد.
شفاف سازی و اصلاح ابلاغیه مجوز صادراتی بر صادرات مازاد تولید
در ارتباط با شفافسازی و اصلاح ابلاغیه شماره ۵۸۲۳/۱۴۰۰ مورخ ۱۴۰۰.۰۶.۱۴ با عنایت به موجودی دو نوع تایر سواری رادیال و سواری بایاس در کارخانه ها پیشنهاد می شود ابلاغیه فوق به صورت دقیق صادرات مازاد را برای هر کدام از انواع تایرها به تفکیک مشخص نماید و همینطور با عنایت به انباشت تایر، برای حمایت بیشتر از تولیدکنندگان درصد صادرات این تایرها از ۱۰ درصد بیشتر شود تا سبب کاهش انباشت تایر در کارخانه ها شود که این امر باعث کاهش قیمت تایر در بازار داخل، بالارفتن تقاضای مصرف کننده و انگیزه تولیدکننده جهت افزایش تولید می شود.
منبع: tolido.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب