گزارش میدانی مهر از چند طرح اشتغال در مناطق روستایی؛
روایت صاحبان كسب و كار از ضعف و قوت برنامه اشتغال روستایی
به گزارش تولیدو دو سال بعد از اجرای برنامه اشتغال روستایی و به بار نشستن بخشی از ظرفیت كسب و كارها در این مناطق، صاحبان مشاغل بهترین قضاوت كنندگان برای داوری این برنامه و البته طرح موانع پیش رو هستند.
خبرگزاری مهر - گروه اقتصادی - محمد جندقی: بیكاری نه یك چالش كه حتی در ادبیات دولتمردان، بعنوان «ابرچالش اقتصادی» جا افتاده است؛ موضوعی كه برونداد آن، هم از بعد اقتصادی و هم از بعد اجتماعی آثار خویش را در نمایان می كند.
یكی از صدمه پذیرترین مناطقی كه از شرایط اقتصادی به شدت تاثیر می پذیرید، مناطق روستایی و عشایری است. مناطقی كه در عین حال كه می توانند منشأ رشد پایدار باشند، سر آغاز ركود در گستره یك منطقه جغرافیایی هم تلقی می شوند. روستاها هر چند مناطق رانده شده از امكانات زندگی شهری باشند، اما توسعه پایدار از همین مناطق شروع می شود.
افزایش توان اقتصادی خانوارهای روستایی اولین لزوم توسعه پایدار در روستا و مناطق محروم است و تنها ابزار رشد و توانمندسازی، «اشتغال» است. وقتی بیكاری در میان چند ابرچالش اندك دولت قرار می گیرد، می توان آنرا هشداری برای اقتصاد نه یك روستا، منطقه یا شهر كه هشداری برای افول اقتصاد یك جامعه دانست.
یكی از برنامه هایی كه در همین راستا طی دو سال قبل كلید خورد، اجرای برنامه های اختصاصی اشتغالزایی در مناطق روستایی و عشایری بود كه با موافقت مقام معظم رهبری در سال ۹۶ معادل ریالی ۱.۵ میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه ملی با تلفیق منابع چهار بانك عامل توسعه تعاون، بانك كشاورزی، صندوق كارآفرینی امید و پست بانك برای اشتغال در این مناطق اختصاص یافت. این برنامه بعد از عرضه لایحه از جانب دولت و تصویب در مجلس شورای اسلامی تحت عنوان «قانون پشتیبانی از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری» كلید خورد.
این قانون سرانجام، بعد از تدوین آیین نامه ها و دستورالعمل های مرتبط از آخر سال ۹۶ وارد فاز اجرایی و پرداخت تسهیلات شد؛ بدین سان كه متقاضیان راه اندازی كسب و كارهای جدید در مناطق مرزی، روستایی و عشایری می بایست طرح كسب و كاری خویش را مبتنی بر مزیت منطقه در «سامانه كارا» ثبت نام می كردند تا در صورت تأیید و اقتصادی بودن طرح، مشمول دریافت تسهیلات می شدند.
اما بعد از گذشت حدود دو سال از اجرای برنامه اشتغال روستایی و به بار نشستن این طرح، شرایط برای بازدید رسانه ها از چند طرح اشتغال روستایی فراهم گردید. طرح هایی كه كار و تولید را با تأمین تسهیلات و سرمایه در گردش شروع كردند. نخستین مقصد بازدید از طرح های اشتغال روستایی، استان خراسان رضوی بعنوان یكی از پهناورترین استان های كشور بود. در حین بازدید در گفتگو با صاحبان این مشاغل كه با استفاده از تسهیلات اشتغال روستایی نسبت به ایجاد یا توسعه كسب و كار اقدام نمودند گفتگو كردیم تا از نقاط قوت و ضعف، مطالبات و مشكلات پیش رو هم بگویند؛ هر چند موانعی پیش روی این صاحبان مشاغل وجود دارد كه در ادامه به آن می پردازیم؛ اما گزارشات میدانی از این مناطق نشان داده است یك جریان اشتغال در روستاها و مناطق عشایری در حال شكل گیری است.
در جریان بازدید از این طرح ها كه به همراه عیسی منصوری، معاون توسعه كارآفرینی و اشتغال وزیر كار صورت گرفت، وی چندین بار به این مورد اشاره نمود كه ما می توانستیم با ایجاد كارخانه اشتغالزایی كنیم؛ اما آنچه كه در این عرصه دنبال می كردیم، ایجاد یك جریان اشتغال همراه با زنجیره ارزش در مناطق روستایی بود.
به گفته منصوری، از اواخر سال ۹۶ تابحال با پرداخت ۱۱ هزار میلیارد تومان تسهیلات از محل قانون پشتیبانی از ایجاد و توسعه اشتغال روستایی و عشایری، برای ۱۹۷ هزار نفر فرصت شغلی بوجود آمده است و بخش قابل توجهی از اشتغال ۴۷۵ هزار نفری كل كشور در منتهی به پاییز سال جاری، مربوط به ایجاد اشتغال در مناطق روستایی، مرزی و عشایری است.
اشتغال روستایی استان به روایت آمار
استان خراسان رضوی حدود ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر جمعیت دارد كه سهم این استان در دو سال قبل از منابع اشتغال روستایی و عشایری با تلفیق منابع صندوق توسعه ملی و چهار بانكهای عامل مجری برنامه اشتغال روستایی ۶۱۵ میلیارد تومان بوده است.
از كل منابع تخصیصی تابحال قرارداد ۵، ۷۰۰ میلیارد تومان از اعتبارات با متقاضیان منعقد شده و با پرداخت تسهیلات به ۷۵۰۰ طرح و كسب و كار در مناطق روستایی برای ۱۴ هزار نفر اشتغالزایی شده است.
نگاهی آماری به نرخ بیكاری در استان خراسان رضوی نشان داده است كه این نرخ در یك ساله منتهی به پاییز سال جاری به ۶.۳ درصد رسیده كه پایین ترین نرخ بیكاری در ۱۵ سال قبل است.
روستای فرخ آباد اولین مقصد خبرنگاران برای بازدید از یك طرح اشتغالزایی در این استان بود. كارخانه تولید انواع نبات و شكرپنیر، واحد تولیدی است كه با استفاده از منابع اشتغال روستایی از تیرماه سال ۹۷ فعالیت خویش را شروع كرد.
صاحب این كسب و كار روستایی، با ۱۵۰ میلیون تومان آورده اولیه و دریافت ۹۵۰ میلیون تومان تسهیلات اشتغال روستایی با نرخ سود ۶ درصد تابحال با تولید انواع نبات و شكرپنیر، با یك چهارم ظرفیت تولید برای ۱۵ نفر اشتغالزایی كرده و در صورت افزایش ظرفیت تولید، جمعیت شاغل آن به ۸۰ نفر هم قابل افزایش است. هزینه ایجاد شغل برای هر نفر در این طرح به نسبت تسهیلات دریافتی ۶۳ میلیون تومان بوده است.
امیر یزدی مقدم، كارآفرین و متقاضی راه اندازی این شركت در گفتگو با خبرنگار مهر، می گوید: در سال ۹۶ با ثبت نام در سایت دریافت تسهیلات اشتغال روستایی (سامانه كارا) نسبت به خرید زمین محل فعالیت خود در روستای فرخ آباد و ساخت مجموعه اقدام نموده است.
تأخیر بانك در پرداخت تسهیلات ما را با مشكل مواجه كرد
وی با اشاره به اینكه از محل ثبت نام در برنامه اشتغال روستایی، موفق به دریافت ۹۵۰ میلیون تومان تسهیلات از بانك كشاورزی شدیم، اظهار داشت: البته به سبب تأخیر در پرداخت تسهیلات از جانب بانك كشاورزی، به افزایش قیمت ها مواجه شدیم كه مشكلات زیادی برای ما ایجاد كرد و همه سرمایه در گردش برای ساخت هزینه شد تا به سختی توانستیم مجموعه فعلی را راه اندازی نماییم.
این تولیدكننده نبات و شكرپنیر در روستای فرخ آباد خراسان رضوی، اظهار داشت: هم اكنون ظرفیت تولید سالانه شركت ۱۳۰۰ تن است كه طی چهار ماه اخیر، به این میزان ظرفیت تولید رسیدیم.
وی با اشاره به اینكه امكان افزایش ظرفیت تولید روزانه به ۱۰ تن وجود دارد، درباره مطالبات برای افزایش ظرفیت تولید اظهار داشت: برای رسیدن به این میزان ظرفیت حدود ۳ میلیارد تومان سرمایه در گردش نیاز داریم.
مانع تراشی وزارت صنعت برای تأمین مواد اولیه مورد نیاز
این تولیدكننده درباره موانعی غیر مسائل مالی هم اظهار داشت: تنها مشكلی كه داریم این است كه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای اختصاص سهمیه های شكر مشكلاتی ایجاد می كنند و با عنایت به این كه ماهیت فعالیت شركت، «كشاورزی» است و از سازمان جهاد كشاورزی مجوز دریافت كردیم ما را به این سازمان هدایت می كنند و اعلام می كنند كه باید در انجمن ها ثبت نام نماییم كه عضویت در انجمن ها هم برای ما هزینه دارد. مشكل دیگر این است كه وزارت صنعت، معدن و تجارت شكرهای تولیدی كارخانجات استان خراسان رضوی را به سایر استان های دیگر اختصاص می دهد و ما باید از این استان ها برای خرید شكر اقدام نماییم.
فیلم مصاحبه خبرگزاری مهر با تولیدكننده نبات و شكرپنیر روستای فرخ آبادمرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی كند.
فایل آنرا از اینجا دانلود كنید: video/mp4
پس از بازدید شركت تولید نبات و شكر پنیر راهی راهی روستای مهدی آباد شدیم. روستایی كه طرح توسعه گلخانه با حجم ۲۰ هزار گیاه لیسیان توس، دو هزار دست شب بو، دو میلیون نشاء گوجه و بادمجان و ۳۰ هزار دسته گل های آپارتمانی از مردادماه سال ۹۶ شروع شد و در انتها اردیبهشت ۹۷ به بار نشست.
حسن جشن تیرگان صاحب این گلخانه با ۲۰۰ میلیون تومان سرمایه و دریافت ۳۰۰ میلیون تومان تسهیلات از محل منابع اشتغال روستایی و عشایری طرح توسعه گلخانه خویش را كلید زد و برای پنج نفر اشتغالزایی كرده است. سرانه هزینه اشتغالزایی در این طرح به نسبت تسهیلات دریافتی ۴۰ میلیون تومان بوده است.
سه برابر تسهیلات دریافتی از ما وثیقه می خواهند
وی در جریان این بازدید در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: این گلخانه را از سال ۹۰ تأسیس كردیم و مشغول كار شدیم. تولید ما هم اكنون گل های شاخه بریده است و در سایر فصول هم نشاء صیفی جات می كاریم.
این فعال كسب و كار در روستای مهدی آباد مشهد با اشاره به اینكه ۳۰۰ میلیون تومان تسهیلات دریافت كرده است، درباره مشكلات پیش رو اضافه كرد: برای توسعه گلخانه مشكلاتی بر سر راه ما قرار می دهند. یكی از این مشكلات این است كه برای توسعه فضای گلخانه زمین خریداری كردیم اما اعلام می كنند فاصله این گلخانه با دامداری ها كم است.
وی با اشاره به اینكه برای دریافت تسهیلات، ضمانت هایی از سوی بانك طلب می شود كه در توان ما نیست اظهار داشت: برای ضمانت بانكی، از ما سه برابر تسهیلات دریافتی را وثیقه مطالبه می كنند كه این میزان وثیقه را نداریم.
مطالبه سند ملكی شهری برای كسب و كار روستایی
جشن تیرگان با اشاره به اینكه بانك سند گلخانه بعنوان ضمانت مورد پذیرش بانك نیست می گوید: به سبب اینكه كاربری زمین، كشاورزی است قبول نمی كنند و سند ملكی و آپارتمان داخل شهر از ما می خواهند.
فیلم مصاحبه خبرگزاری مهر با كشاورز و صاحب گلخانه در روستای مهدی آبادمرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی كند.
فایل آنرا از اینجا دانلود كنید: video/mp4
تولید آستری و كفی كفش از بازیافت بطری نوشابه
سپس عازم كارخانه تولیدی منسوج نبافته شدیم كه بنا به قول كارفرمای این این صنعت، نخستین تولیدكننده محصولات آستری میانی و كفی برای كارخانجات كفش در استان خراسان رضوی به حساب می آید.
این شركت ۱۵۰ میلیون تومان تسهیلات از محل تسهیلات اشتغال روستایی برای سرمایه در گردش دریافت كرده و ۲۰ كارگر هم در آن مشغول به كار هستند.
محمدمهدی فلك دین، مدیرعامل یك شركت تولیدی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینكه این كارخانه با تولید آستری های میانی و كفی نیاز كارخانجات كفش را تأمین می كند، اظهار داشت: مواد اولیه تولید این محصولات از مواد بازیافت بطری های نوشابه است.
وی اضافه كرد: در این كارخانه پارچه های نبافته تولید می شود كه این پارچه ها هم از بازیافتی بطری های نوشابه تهیه می شوند.
این فعال كسب و كار در مناطق روستایی با اشاره به اینكه هم اكنون برای ۲۰ نفر اشتغال ایجاد كردیم، اظهار داشت: با عنایت به توانایی تولید ماشین آلات، در صورت تأمین تسهیلات می توانیم با افزایش ظرفیت ضمن افزایش تولید، جمعیت بیشتری را به كار بگیریم.
این تولیدكننده هم یكی از عمده ترین مشكلات و موانع پیش رو را وثیقه های بانكی عنوان می كند و می گوید: وثیقه ما سند همین كارخانه است و سند كارخانه هم مشاع است. اگر بتوانیم سند ۶ دانگ كارخانه را بگیریم و آنرا بعنوان وثیقه در بانك بپذیرند می توانیم یكسری ماشین آلات مورد نیاز را تأمین نماییم.
وی تصریح كرد: بانك ها دنبال این هستند كه اسناد ملكی و آپارتمان را بعنوان وثیقه دریافت نمایند.
این فعال كسب و كار روستایی درباره تحریم ها هم اظهار داشت: اساسا تحریم برای صنایع محدودیت بوجود می آورد اما خوشبختانه ما سعی كردیم با كمترین امكانات این واحد را فعال نگه داریم. البته تحریم ها برای ما به فرصت هم تبدیل گشته چونكه تا پیش از این با ورود محصولات چینی، در حوزه فروش و بازار مشكل داشتیم اما به سبب محدودیت ها محصولات داخلی در بازار عرضه می شوند.
فیلم مصاحبه خبرگزاری مهر با تولیدكننده آستر میانی كفش با بازیافت بطری های نوشابهمرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی كند.
فایل آنرا از اینجا دانلود كنید: video/mp4
هزینه اشتغالزایی در روستاها یك چهارم صنعت كارخانه ایآمار اشتغالزایی كسب و كارهای روستایی در گزارشات میدانی نشان داده است هزینه ایجاد هر شغل كه در «صنایع سرمایه بر» مانند پتروشیمی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون نفر برای هر نفر برآورد می شود، سرانه هزینه اشتغال در مناطق روستایی در محدوده های ۵۰ تا ۶۰ میلیون نفر و در صورت تكمیل ظرفیت این كسب و كارها حتی به كمتر از این میزان هم می رسد. به عبارتی اگر در صنایع كارخانه ای به ازای هر ۲۰۰ میلیون تومان سرمایه یك نفر شاغل می شود، در كسب و كارهای روستایی و عشایری به ازای این میزان سرمایه برای حداقل چهار نفر اشتغالزایی می شود، ازاین رو تكیه بر اشتغالزایی در مناطق روستایی مبتنی بر مزیت های روستا از خصوصیت های این برنامه است.رایزنی برای توسعه پوشش بیمه ای كسب و كارهای روستاییدر عین حال برنامه اشتغال روستایی با ضعف هایی هم برای نیروی كار مواجه می باشد. بر مبنای آمارهای رسمی از ۱۹۷ هزار شغل بوجود آمده طی دو سال قبل در مناطق روستایی، مرزی و عشایری فقط حدود ۳۰ درصد از شاغلان تحت پوشش بیمه قرار دارند و حدود ۷۰ درصد هم از خارج حمایت بیمه ای هستند كه یكی از معضلات كارگران این مناطق در گزارشات میدانی ما بود. در همین زمینه منصوری، معاون توسعه كارآفرینی و اشتغال وزیر كار هم ضمن اذعان به این مورد اظهار داشت: ما در گام اول به دنبال ایجاد جریان شغلی در مناطق روستایی بودیم اما بپذیریم كه با عنایت به شرایط اقتصادی، شرایط كارفرمایان هم سخت می شود. البته به مبحث حمایت های بیمه ای هم توجه ویژه داریم كه از سال قبل برنامه پوشش بیمه ای این كارگران را در دستور كار قرار دادیم تا نیروی كار شاغل در مناطق روستایی تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی یا صندوق بیمه روستاییان و عشایر قرار گیرند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب