معافیتی كه به فرار مالیاتی دامن زده است
6 دلیل مركز پژوهش های مجلس برای حذف معافیت مالیاتی مناطق آزاد
به گزارش تولیدو مساحت قابل توجه مناطق آزاد و همینطور سكونت جمعیت زیاد سبب شده است كه معافیت این مناطق از شمول مالیات بر ارزش افزوده، زمینه ایجاد فساد و فرار مالیاتی گسترده را فراهم آورد.
به گزارش تولیدو به نقل از مهر، مركز پژوهش های مجلس در گزارشی به تبعات معافیت مالیاتی مناطق آزاد از شمول مالیات بر ارزش افزوده پرداخت و نوشت: یكی از موضوعات بسیار مهم در بررسی لایحه مالیات بر ارزش افزوده معاف یا مشمول بودن مناطق آزاد تجاری - صنعتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده است. دلیل اهمیت بسیار زیاد این مورد آن است كه تصمیم گیری در این خصوص بر میزان درآمدهای مالیاتی دولت و كاهش وابستگی بودجه به نفت، میزان فرار مالیاتی در كشور و شفاف شدن زنجیره عرضه كالا و خدمات در كشور اثرگذار خواهد بود.
بررسی های كارشناسی حكایت از آن دارد كه معافیت مناطق آزاد تجاری - صنعتی ضمن كاهش منابع عمومی دولت (در این شرایط سخت تحریمی) و شهرداری ها و دهیاری ها، منجر به بروز فساد گسترده و فرار مالیاتی در كشور خواهد شد.
وضعیت شمول یا عدم شمول مناطق آزاد تجاری - صنعتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده در مصوبه كمیسیون اقتصادی
علیرغم بحث های جدی انجا م شده درباره وضعیت مناطق آزاد تجاری - صنعتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده در نهایت برپایه بندهای «ب» و «پ» ماده (۱) و جزء «۳» ماده (۵۶) مناطق مذكور از شمول قانون ارزش افزوده مستثنی شده اند، بر این اساس اولاً معامله و تبادل كالا و خدمات در این مناطق از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف بوده و تكلیفی در خصوص انجام احكام قانون مالیات بر ارزش افزوده (كه منجر به ایجاد شفافیت مبادلات می شود) ندارند و ثانیاً ارسال كالا و خدمات از سرزمین اصلی به مناطق آزاد تجاری - صنعتی همانند صادرات كالا و خدمات به خارج از كشور تلقی شده و مشمول استرداد اعتبار مالیاتی خواهد بود.
۶ دلیل حذف معافیت مالیاتی مناطق آزاد
با عنایت به بررسی های كارشناسی و همینطور تجارب به دست آمده طی سال های اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده، به علل ذیل معافیت مناطق آزاد تجاری - صنعتی از شمول قانون مالیات بر ارزش افزوده سفارش نمی شود:
۱- در نظر گرفتن مشوق های مالیاتی برای فعالان اقتصادی در مناطق آزاد تجاری - صنعتی یكی از روش های متداول برای افزایش انگیزه تولید و ایجاد اشتغال در این مناطق است. بنابراین این مناطق از پرداخت مالیات بر عملكرد مبحث قانون مالیات های مستقیم معاف شده اند، اما معافیت این مناطق از مالیات بر ارزش افزوده به بهانه پشتیبانی از تولید، از منظر كارشناسی قابل قبول به نظر نمی رسد.
توضیح آنكه مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات بر مصرف است و مصرف كننده آنرا پرداخت خواهد نمود و بار مالی آن به تولید كننده برخورد نمی نماید. دلیلی وجود دارد كه مصرف یك كالای نهایی برای مصرف كنندگان در یك نقطه از كشور مشمول مالیات بر ارزش افزوده باشد و مصرف همین كالا در نقطه ای دیگر (منطقه آزاد) معاف از مالیات بر ارزش افزوده باشد.
این تفاوت بدون آنكه از پشتوانه كارشناسی قابل قبولی برخوردار باشد می تواند مصداق وجود تبعیض در بین مصرف كنندگان قلمداد شود، ایسته ذكر است به منظور پشتیبانی از تولید داخل و تولید كنندگان در همه نقاط كشور همچون مناطق آزاد تجاری - صنعتی، احكام مناسبی در مصوبات كمیسیون به تصویب رسیده است.
۲- یكی از علل بسیار مهم مخالفت یا معافیت مناطق آزاد تجاری - صنعتی از شمول مالیات بر ارزش افزوده خصوصیت های جغرافیایی و سكونتی این مناطق در كشور در مقایسه با سایر كشورهاست. توضیح آنكه عدم استقرار گمركات در حد فاصل مرز سرزمین اصلی و مناطق آزاد تجاری - صنعتی، وجود مرز زمینی غیر محافظت شده و بسیار گسترده میان سرزمین اصلی (قلمرو گمركی كشور و مناطق آزاد تجاری - صنعتی)، مساحت قابل توجه مناطق مذكور و همینطور سكونت جمعیت زیاد سبب شده است كه معافیت این مناطق زمینه ایجاد فساد و فرار مالیاتی گسترده را فراهم آورد.
۳- كاهش وابستگی بودجه به منابع نفتی و حركت به سمت اقتصاد بدون نفت كه از مطالبات مقام معظم رهبری برای اصلاحات ساختاری بودجه عمومی كشور بوده است، الزاماتی دارد كه یكی از مهم ترین آنها ایجاد منایع پایدار درآمدی برای دولت می باشد.
توسعه پایدار درآمدهای مالیاتی از یك طرف و ساماندهی معافیت های مالیاتی از سوی دیگر از اساسی ترین روش های كاهش اتكای بودجه كشور به نفت می باشد. با توجه به آثار و تبعات منفی معافیت مناطق آزاد (كه در بندهای «۱» و «۲» تشریح شد) و نیاز كشور به خلق منایع جدید در آمدی كه جایگزین درآمدهای نفتی شوند، یكی از مهم ترین اصلاحات پیشنهادی كه منطبق بر مبانی نظری و نگاه كارشناسی است، مشمول شدن مناطق آزاد تجاری - صنعتی در قانون مالیات بر ارزش افزوده است.
۴- از آنجا كه یكی از كاركردهای اصلی اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده شفاف سازی جریان كالا و خدمت در اقتصاد است، معافیت مناطق آزاد تجاری - صنعتی خدشه ای جدی به این هدف وارد می سازد چونكه یكپارچگی زنجیره عرضه كالا و خدمات را قطع می كند و منجر به عدم دسترسی به اطلاعات ناشی از مبادله كالا و خدمات در بخش قابل توجهی از قلمرو جغرافیایی كشور می شود كه به معضل فرار مالیاتی دامن خواهد زد.
۵- براساس ماده (۱) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی مصوب ۱۳۷۲، تولید و توسعه صادرات كالاهای صنعتی از اهداف اصلی ایجاد مناطق مذكور بوده است. از آنجائیكه در گزارش كمیسیون اقتصادی به منظور ترغیب انگیزه های صادراتی، صادرات كالا و خدمات مشمول معافیت همراه با استرداد قرار گرفته است، بنابراین مشمول بودن مناطق مذكور در نظام مالیات بر ارزش افزوده هیچ خللی در كاركرد صادراتی این مناطق ایجاد نخواهد كرد.
۶- به لحاظ حقوقی وجود چنین معافیتی، تبعیض ناروا و مغایر بند «۹» اصل سوم (۳) قانون اساسی است. همینطور مغایر بند «۱» جزء «د»سیاست های كلی آمایش سرزمین ابلاغی مقام معظم رهبری است.
جمع بندی
با عنایت به آثار و تبعات منفی معاف بودن مناطق آزاد تجاری - صنعتی از مالیات بر ارزش افزوده كه منجر به كاهش شفافیت اقتصادی، افزایش احتمال فرار مالیاتی گسترده در كشور و وابستگی بودجه به نفت می شود و همینطور تضاد با قانون اساسی و سیاست های كلی نظام، معافیت این مناطق از شمول مالیات بر ارزش افزوده سفارش نمی گردد. اهمیت مشمول شدن این مناطق در نظام مالیات بر ارزش افزوده و آثار آن در شفافیت اقتصادی و پیشگیری از فرار مالیاتی به حدی است كه حتی می توان پیشنهاد كرد تمام یا بخشی از منابع حاصل از اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در این مناطق به خود مناطق آزاد تجاری - صنعتی اختصاص داده شود تا صرف توسعه زیرساخت ها و پشتیبانی از فعالیت های اقتصادی مولد شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب